• Categorie: Utiliteitsbouw
  • Inschrijver: GENT&MONK architecten bna
  • Aannemer: Bouwbedrijf van den Bouwhuysen
  • Opdrachtgever: gemeente Culemborg
  • Architect: Casper Schuuring
  • Constructeur: Pieters Bouwtechniek Utrecht
  • Gebruiker: Restaurant De Veldkeuken – Werk aan het Spoel

Fort Werk aan het Spoel, onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en cultureel erfgoed, was meer dan drie eeuwen lang een essentiële verdedigingslinie van Nederland. Tot 1993 was het fort eigendom van het ministerie van Defensie, waarna een periode van verval en kraken volgde. De gemeente Culemborg kocht het fort in 2001 vanwege de cultuurhistorische waarde, met als doel het een publieke bestemming te geven. In 2010 koos men voor het initiatief van enkele Culemborgse burgers, verenigd in Stichting Werk aan het Spoel, en het plan van biologisch restaurant de Veldkeuken om het fort nieuw leven in te blazen.

Het Forthuis, een nieuw gebouw binnen Werk aan het Spoel, biedt onderdak aan dagrestaurant De Veldkeuken en Het Werklokaal. Het gebouw, gelegen langs de Goilberdingerdijk, vormt een harmonieus geheel met de omringende natuur en de historische bunkers en vestingwal, mede dankzij de natuurlijk vergrijsde houten gevel.

Het ontwerp is geïnspireerd op de militaire geschiedenis, met name de hoekige tanks uit de Eerste Wereldoorlog, wat resulteert in een camouflage-achtige architectuur. Aan de zijde van het amfitheater fungeren de kozijnen als kleine kijk- en schietgaten, terwijl de waaiergevel een optisch bedrog creëert dat bijdraagt aan de unieke uitstraling van het gebouw. Het interieur, met een constructie van zichtbaar gelaten verzinkte stalen I-liggers en -kolommen, gecombineerd met houten binnenwanden, verwijst ook naar de locatiegeschiedenis. Grote glazen puien zorgen voor een doorzicht vanuit het restaurant, waardoor het interieur deel uitmaakt van het omliggende landschap.

Dit houten gebouw voegt een duidelijke eigenheid toe aan de historische omgeving, omringd door water als een moderne verdedigingsgracht.

Houttoepassingen binnen het project omvatten Plato Populieren voor de gevelbekleding, blanke vurentriplex voor interieurafwerking, gelamineerde vuren balken voor de constructie, en meranti kozijnen.

De keuze voor hout was ingegeven door de wens voor een duurzaam en landelijk passend ontwerp, hoewel budgettaire beperkingen een volledige houten detaillering onmogelijk maakten. Het resultaat is een constructie die zowel de militaire geschiedenis eert als een moderne, duurzame benadering van bouwen demonstreert. De integratie van het gebouw met het landschap en de keuze voor natuurlijke materialen benadrukken de unieke ligging en geschiedenis van Fort Werk aan het Spoel.

GENT&MONK architecten bna, een landelijk opererend architectenbureau, streeft in zijn ontwerpen naar het centraal stellen van mens en locatie, met als doel de bestaande situatie te versterken en meerwaarde toe te voegen.