Samenvatting

Het gebouw heeft een lengte van 150 meter. De constructie van het houtskelet berust op 29 spanten van inlands lariks. De grootste spant is 30 m lang en weegt ongeveer drie ton. Al het gebruikte hout is FSC of PEFC gecertificeerd. De houten vlakken worden binnenkort bekleed met zonnecellen, die in een groot deel van de elektrische behoefte van het gebouw zullen voorzien.

De spanten vormen de constructie waartussen hout in andere uitingsvormen kan schitteren. Platohout, specifiek geplatoniseerd vuren met FSC-keurmerk, is in twee toepassingen terug te vinden: als open gevelbekleding en als lamellen op de vliesgevel, waar ze onderdeel vormen van de zonwering. Die bestaat verder uit het omliggende geboomte, een groot overstek en zonwerend glas. Alle zonwerende oplossingen zorgen ervoor dat het achter de glasrijke vliesgevel ook bij echt warm weer goed uit te houden is.

De vliesgevel is ook van hout gemaakt. Om de waaierende vorm van het gebouw mogelijk te maken bestaat de gevelconstructie uit 52 losse houten segmenten die door middel van scheggen met elkaar verbonden zijn. Deze segmenten zijn feitelijk aan elkaar gekoppelde kozijnen. Alle segmenten zijn prefab geproduceerd en op locatie geplaatst. Voor zelfbeschaduwing helt de vliesgevel licht voorover.

Knelpunten die door de vernieuwing zijn verbeterd of opgelost
Stabiliteit was in de ontwikkelingsfase één van de grote vraagstukken die opgelost kon worden door feitelijk elke twee spanten met het dakbeschot ertussen een stabiel vak binnen een stabiel geheel te laten vormen. De spanten en kozijnen zijn gemaakt van inlands lariks, de dakbeschotten en dakoverstekken zijn vervaardigd uit vuren. Vanwege de lengte werden de langere spanten in twee delen vervoerd en op de bouwplaats aan elkaar gelijmd. Het komt in de Nederlandse bouw vrij weinig voor dat we alle voorbereidingen in de fabriek doen en de delen op de bouw middels een vingerlas aan elkaar lijmen. Daarbij zijn temperatuur en luchtvochtigheid belangrijke aspecten. Normaal wordt een tent opgezet waarbinnen de omstandigheden geconditioneerd kunnen worden. In dit geval waren de weersomstandigheden op zichzelf goed genoeg om in de buitenlucht te kunnen lijmen.


Redenen waarom het onderwerp de concurrentiepositie van hout of houtproducten verbetert.
De St@art heeft een complexe vorm die alleen dankzij 3D CAD software en nauwe samenwerking tussen architect, constructeur, leverancier en aannemer gerealiseerd kon worden. Daarnaast is het gebouw CO2 neutraal, heeft geen gasaansluiting en wordt zonder radiatoren of airco geklimatiseerd. Daarmee is de St@art een van de meest duurzame en energie-efficiënte gebouwen in Nederland. Al deze prestaties zijn mogelijk gemaakt door innovatieve toepassing van hout. Daarbij is bijzonder te benadrukken dat het meeste toegepaste hout inlands (zacht)hout is en een FSC of PEFC keurmerk heeft.

De St@art is het bewijs dat met het bouwmateriaal hout zowel complexe bouwkundige vormen als ook de hoogste duurzame ambities gerealiseerd kunnen worden.


Inschatting van de toename van het houtgebruik ten gevolge van de vernieuwing
De kracht van de St@art ligt in zijn potentie als bron van inspiratie voor architecten en constructeurs. Het gebouw demonstreert hoe door innovatief gebruik van inlands hout een uiterst duurzaam gebouw gerealiseerd kan worden. Daarmee speelt het gebouw in op twee recente trends. Juist in tijden van de financiële crisis willen investeerders alleen nog in duurzame en energie-efficiënte gebouwen investeren. De St@art laat zien dat dit door middel van het bouwmateriaal hout zonder meer mogelijk is. Ten tweede is er een trend om onnodige CO2 uitstoot te voorkomen door transport over lange afstanden zo veel mogelijk te bepreken. De St@art laat zien dat geplatoniseerd inlands hout in velerlei opzicht een volwaardig alternatief voor tropisch hardhout is.
Slechts een paar maanden na opening is duidelijk dat het gebouw veel aandacht trekt. Op 8 en 9 september vindt het internationale ‘I love Energy Neutral’ symposium in het gebouw plaats. Ook vakmedia hebben al over het gebouw geschreven of zullen binnenkort artikelen publiceren: De Architect, Architectuur NL, Architectenweb magazine, De Aannemer, Bouwwereld, Houtwereld, P+ bouwtrends. We kunnen de genoemde inspirerende werking niet in harde cijfers kwantificeren. Maar hoe meer aandacht het gebouw krijgt, hoe meer het gebouw ook in het bewustzijn van opdrachtgevers en architecten leeft. Een houten gebouw met iconische uitstraling (aldus directeur de Apenheul Coen de Ruiter) heeft wel de potentie om het gebruik van hout in de bouw verder te stimuleren. Zeker in een tijd waarin wereldwijd steeds meer en steeds grotere gebouwen in hout worden gerealiseerd.

Mate waarin de vernieuwing bijdraagt aan duurzaam bouwen
De dak/wand constructie en de vliesgevel van de St@art zijn bijna volledig uitgevoerd in hout. Daarbij is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van FSC of PEFC gecertificeerd, inlands hout. De gevelbekleding aan de noordkant van het gebouw en de lamellen op glazen vliesgevel zijn gemaakt van Platohout. De St@art is CO2 neutraal, heeft geen gasaansluiting en wordt zonder radiatoren of airco geklimatiseerd. Daarmee is de St@art een van de meest duurzame en energie-efficiënte gebouwen in Nederland.


Wanneer heeft de ontwikkeling plaatsgevonden?
doorlooptijd project: 2007-2010

Waar is de vernieuwing toegepast en/of verkrijgbaar?
De vernieuwing zit met name in de toegepaste kennis en expertise van de samenwerkende partijen:

• architect: RAU, Amsterdam
• houtconstructie: De Groot Vroomshoop
• houtleverancier: Stiho, Zwolle
• aannemer: Aannemingsbedrijf Draisma, Apeldoorn

Website: www.rau.eu